گنجه‌ای: تصمیم‌گیری در موسیقی باید به یک نفر واگذار شود

پنجمین روز جشنواره‌ی ملی موسیقی جوان، ویژه‌ی ساز کمانچه، با حضور اساتید علی‌اکبر شکارچی، هادی منتظری، داوود گنجه‌ای، مهدی آذرسینا، و اردشیر کامکار در سه رده‌ی سنی الف، ب، و ج در تالار رودکی از ساعت 9 صبح برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی دهمین جشنواره ملی موسیقی جوان، شرکت‌کنندگان رده‌های سنی مختلف که از شهرهای همدان، هشتگرد، کرج، بیرجند، زنجان، کرمانشاه، اصفهان، بهبهان، فسا، خوانسار، آمل، نوشهر و تهران شرکت کرده بودند در مقابل هیئت داوران به رقابت با یکدیگر پرداختند.

در حاشیه اجراهای روز گذشته، داوود گنجه‌ای‌، نوازنده‌ی کمانچه و ویلن و از اعضای شورای عالی خانه‌ی موسیقی در مورد لزوم توجه به جوانان عرصه‌ی موسیقی گفت: مدت 37 سال است که در وزارت ارشاد کار می‌کنم و بیشتر به داوری مسابقات می‌پردازم. و در این چند سال برنامه‌ای برای آینده‌ی جوانان برنامه‌ریزی نشده است. آینده‌ی جوانان در گرو زحمات‌شان است. البته برگزاری چنین جشنواره‌ای انگیزه خوبی به جوانان می‌دهد. همین رقابت‌های سالم باعث می‌شود ذهن جوانان به سمت مسائل مخرب نرود.

وی در مورد پیشرفت محسوس شرکت‌کنندگان در هرسال گفت: جوانان شرکت‌کننده در این جشنواره هر سال بهتر هستند و مسئولین‌اند که باید دوره ببینند و به قول سهراب سپهری، چشم‌های‌شان را با آب دیگری بشویند.

گنجه‌ای در مورد اهمیت هنر اظهار داشت: هنر یکی از ارکان مهم فرهنگ هر ملت است. اگر هنر را از فرهنگ یک کشور بگیرید هیچ‌چیز از آن نمی‌ماند. رئیس‌جمهور و مسئولین کشور همواره آمده و رفته‌اند اما استادی که زحمت هنر کشیده تا ابد در ذهن مردم باقی می‌ماند چون هنر اثرگذار است.

وی در مورد امکانات موجود برای فراگیری موسیقی گفت: این بچه‌ها خیلی پیشرفت کرده‌اند. ما 50، 60 سال پیش که در نوجوانی ساز می‌زدیم، هیچ‌وقت به قدرت اینها ساز نمی‌نواختیم. زمان ما امکانات برای فراگیری موسیقی به اندازه امروز نبود. امروزه نوارها و سی‌دی‌های موسیقی، معلم‌ها و دبیران فراوانی وجود دارند که جوانان می‌توانند برای آموزش به آنها رجوع کنند. زمان ما برای یادگیری یک گوشه، هزار جور مصیبت را به جان می‌خریدیم، البته امروز هم جوانان مشکلات اقتصادی دارند.

وی تصریح کرد: جوان‌ها وضعیت اقتصادی مناسبی ندارند و وقتی ساز در اختیارشان نباشد، مانند جراح خیلی خوبی می‌مانند که چاقوی جراحی در اختیارش نیست. من پیشنهاد می‌کنم که به نفرات برگزیده این جشنواره یک ساز هدیه داده شود.

گنجه‌ای همچنین گفت: کشور ما تابع ولایت است و ارگان بزرگی دارد. مسئولیت فرهنگ این مملکت برعهده‌ی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. جناب آقای مرادخانی هم که به عنوان معاون امور هنری این وزارت‌خانه، اهل هنر هستند و به این کار عشق زیادی دارند.

گنجه‌ای در مورد جشنواره‌ی موسیقی جوان ادامه داد: من جشنواره‌ی ملی موسیقی جوان را به خاطر تسلسلی که داشته خیلی موفق می‌بینم و همیشه هم رو به پیشرفت بوده است. ما موزیسین‌های خیلی خوبی داریم که از درک خوبی برخوردارند و می‌توانند در آینده چراغ راه دیگران باشند.

وی افزود: فکر کردن به جوانان، مهم‌ترین وسیله‌ی تعلیم و تربیت است. اگر شما بتوانید 100 تا 500 جوان را یک‌جا جمع کنید تا با یکدیگر ساز هدف‌دار و غیرمخرب بنوازند نصف مسئله حل می‌شود. فرهنگ در کشور باید بارور باشد. چه در زمان جنگ یا پیروزی و چه در زمان شادی و در غم، موسیقی همیشه یکی از مباحث اصلی جامعه‌ی ما بوده است، اما متأسفانه امروز موسیقی ما پدری ندارد که راجع به فرزندانش تصمیم بگیرد و قدرت‌های تصمیم‌گیرنده پراکنده هستند.

این نوازنده کمانچه در مورد پراکندگی تصمیمات در مورد موسیقی گفت: اگر مکان‌هایی که هنر در آن‌ها رشد و تعالی می‌یابد با یکدیگر مشورت کرده و تصمیم‌گیری امور را به یک نفر بسپارند، خیلی از مشکلات حل خواهد شد. ما در کشورمان قانون اسلامی داریم و همه باید تابع آن باشند. در موسیقی نیز باید چنین شرایطی حاکم شود تا به کسی‌که مجوز صادر می‌کند و مجوزش برگشت می‌خورد توهین نشود.

*جشنواره ملی موسیقی جوان برای جوانان ایجاد انگیزه می‌کند

مهدی آذرسینا آهنگساز، ردیف‌دان و نوازنده کمانچه درباره‌ی تأثیر جشنواره‌ی موسیقی جوان در ایجاد انگیزه بین نسل جوان اظهار داشت: برگزاری جشنواره برای ایجاد انگیزه که شدیداً مفید است، بالاخره وادار شدن به رقابت و اجرای صحنه و آوردن رتبه جاذبه قابل توجهی برای جوانان نوازنده دارد و یقیناً در شرایطی درست برای آینده‌ی کارشان هم مثمر ثمر است.

این ردیف‌دان در مورد لزوم حمایت از جوانان و هدایت آنها در مسیر درست گفت: جهت فکری هنرجویان با شناخت سالم و درستی از نوازندگی و موسیقی و هنر شکل نمی‌گیرد و نوازندگی را با مقدار زیادی از تردستی و حرکات نمایشی تصور می‌کنند. تکنیک‌ها و ظاهر نشستن و دست و پنجه تحریف شده و معیوب است. برگزارکننده‌ها از این جهات لازم است تدبیری بیندیشند برای معیارهای نوازندگی، و برای بارآمدن تفکر و اندیشه‌ی لازم برای نوازندگی از همین جشنواره‌ها هم می‌توان استفاده کرد.

وی افزود: این نکته را باید اعتراف کنیم که با حضور شخصیت عالم و اندیشمندی چون آقای دکتر هومان اسعدی در تدبیر برنامه‌ها و با حضور جناب آقای ترابی که سه جشنواره‌ی گذشته را با تمام وجود راهبری کردند قدری انتظارها بیشتر شده است.

آذرسینا در مورد کیفیت اجرای رده‌های سنی پایین‌تر در پایان گفت: به نظرم رده‌های سنی پایین‌تر به نسبت بهتر و بالاتر بودند و شاید علت این است که کوچک‌ترها هنوز وارد بازی‌های نمایشی و تبلیغی و پول و شهرت و  جاروجنجال دوره‌های نوازندگی نشده‌اند و استعداد و درونِ دست‌نخورده‌تری دارند.

*برگزاری جشنواره موسیقی جوان یکبار در سال کم است

هادی منتظری، آهنگساز و نوازنده‌ی کمانچه و ویلن و دیگر داور بخش کمانچه در مورد سطح اجراهای این دوره از جشنواره گفت: خیلی خوشحالم که جوانان امروز آنقدر علاقمند و پی‌گیراند و خوب ساز می‌نوازند. در مجموع اجرای بچه‌ها رضایت‌بخش است.

وی در مورد تفاوت اجراها نسبت به سال گذشته و استایل نوازندگان بیان داشت: شرکت‌کنندگان این دوره تقریباً در همان سطح سال گذشته قرار دارند. اکول اکثر نوازنده‌ها خوب بود به جز یکی دو نفر که طبیعتاً باید معلم‌شان به آنها آموزش بدهد. معمولاً بچه‌ها در دوره‌ای معلم‌شان را عوض می‌کنند و نزد دیگر اساتید می‌روند و این اتفاق خوشایندی است که  فقط به یک استاد بسنده نمی‌کنند. اگر بخواهیم عمیق‌تر به این مسئله نگاه کنیم، باید برای آنها مسترکلاس گذاشته شود تا راندمان کار بالا برود.

این نوازنده کمانچه در مورد ذاتی بودن بخش عمده‌ای از هنر اظهار داشت: به قول استاد شهناز، بخش عمده‌ای از هنر باید ذاتی باشد. یعنی باید حس در وجود نوازنده، بالقوه باشد و سپس به حالت بالفعل دربیاید. نوازنده‌ای از همدان به این جشنواره آمده بود که در بخش ردیف خیلی خوب بود، او تا به حال نزد استاد معروفی تحصیل نکرده است. بخش عمده‌ی هنر ذاتی است و طبیعتاً اگر بستر مهیا شود شرایط برای نوازندگان مستعد بهتر می‌شود.

وی در مورد نیاز به برگزاری چنین جشنواره‌هایی گفت: برگزاری یک بار در سال چنین جشنواره‌هایی، مثل جشنواره‌ی ملی موسیقی جوان و نیز جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر کم است و اگر رشد بیشتری را انتظار داریم باید به بهانه‌های مختلف این جشنواره‌ها برگزار شوند.

منتظری در مورد نقش هیئت داوران در کمک به نفرات برگزیده‌ی جشنواره گفت: ما واقعاً کاری از دست‌مان برنمی‌آید.

*کلاس رایگان اردشیر کامکار برای نوازندگان شهرستانی

در ادامه اجراهای روز گذشته جشنواره ملی موسیقی جوان، اردشیر کامکار، نوازنده‌ی کمانچه و ویلن و از اعضای گروه کامکارها درباره‌ی اجراها گفت: اجراها خیلی خوب بودند و امیدوارم که جوانان هر ساله بیایند و در این جشنواره شرکت کنند. هر سال تکنیک‌ها بالاتر رفته و حس و حال جوان‌ها بیشتر می‌شود. البته معتقدم جنبه‌ی حمایتی جشنواره باید بیشتر شود، یا خود وزارت‌خانه و ارگان‌هایی که می‌توانند نقش مؤثری در حمایت از این بچه‌ها داشته باشند، برنامه‌ریزی کنند که مقام‌آوران این جشنواره با حمایت آنها انگیزه‌شان بیشتر شود و کارایی‌شان بالا برود.

کامکار در مورد تفاوت کیفیت اجراها نسبت به سال گذشته گفت: سطح اجراها نسبت به دوره‌های گذشته بهتر بود. مثلاً من نفر اول یکی از رده‌های سنی سال گذشته را دیدم که امسال مقام نیاورد، زیرا شرکت‌کنندگان دوره‌ی دهم از او بهتر بودند.

وی در مورد تأثیر برگزاری چنین جشنواره‌ای اظهار داشت: این جشنواره برای قشر جوان، مخصوصاً شهرستانی‌ها که هیچ امکاناتی برای ابراز خود ندارند، می‌تواند انگیزه خیلی خوبی باشد. شمار چنین جشنواره‌هایی باید در آینده بیشتر شود ولی همان‌گونه که گفتم برگزیدگان این جشنواره‌ها باید مورد حمایت بیشتری قرار گیرند.

این نوازنده در ادامه گفت: حمایت مالی و حضور آنها در گروه‌های موسیقی باعث می‌شود در سطح بین‌المللی معرفی شوند. ما جنبه معرفی‌مان خیلی ضعیف است، البته این معضل فقط مختص جوانان نیست. من که یک نوازنده‌ی حرفه‌ای‌ام باید همه‌ی کارهایم را خودم انجام دهم و هیچ‌کسی مرا حمایت نمی‌کند. در سطح بین‌المللی، ارکسترها و نوازندگانی که جهانی هستند قطعاً با حمایت مردمی و همین‌طور اسپانسرهایی که از آنها حمایت مالی می‌کنند به موفقیت رسیده‌اند. ما در کشورمان نوازندگان حرفه‌ای بسیار خوبی داریم ولی هیچ‌کاری نمی‌توانیم انجام دهیم. حتی برای کنسرت‌های ما هزار و یک مشکل پیش می‌آید تا نتوانیم موفق باشیم. حتی از اینکه از طرف مردم حمایت می‌شویم یا خیر مردّد هستیم. اگر پول هم به ما نرسید، ولی ببینیم که مردم حمایت‌مان می‌کنند و پشت ما هستند، خیلی برایمان اهمیت دارد.

وی افزود: مسئله‌ی حمایت حتی برای نوازندگان حرفه‌ای هم مهم است، چه برسد به جوانان که تازه ابتدای این مسیر پر پیچ و خم قرار دارند.

کامکار در مورد نقش هیئت داوران جشنواره در حمایت از شرکت‌کننده‌ها گفت: حمایت از برگزیدگان با یک برنامه‌ریزی دقیق عملی است. من شخصاً برای کلاس‌های خودم این کار را به صورت رایگان می‌کنم و در برخی از شهرستان‌ها مانند شیراز، اصفهان وغیره اگر لازم باشد این کلاس‌ها را برگزار می‌کنم. اما تعداد این کلاس‌ها در طول سال اندک است و فقط یکی دو بار برگزار می‌شوند.

وی افزود: به نظرم، خود جشنواره باید این کار را انجام بدهد و برای برگزیدگان مسترکلاس یا حتی کنسرت بگذارد تا جوانان دغدغه پر شدن سالن‌هایشان و همچنین تبلیغات را نداشته باشند. جنبه تبلیغات خیلی مهم است که اصلاً در کشور ما جدی گرفته نمی‌شود.

دهمین جشنواره ملی موسیقی جوان از فردا شنبه 13 شهریورماه کار خود را در بخش عود و آواز از سر می گیرد.